ناشر کتاب یا سرمایه گذار با مولف قرارداد بسته و درصدی اندک از فروش کتاب را به عنوان حق تألیف به مولف پرداخت میکند. این نوع قرارداد را ناشرین یا سرمایه گذاران در صنعت نشر بیشتر با کسانی میبندند که شناخته شده و کتابهایشان پرفروش باشد. برای چاپ کتاب نسبت به نوع کتاب، موضوع، نویسنده و اهداف آن نوشته سیاستگذاریهایی وجود دارد. با توجه به این سیاست گذاری ها هر نویسنده در پی ناشر معتمد و مورد نظر خودش میگردد و به تبع آن هر ناشر نیز باید بتواند نویسنده هایی را داشته باشد که در حیطه موضوع و یا نوع برنامه ریزی مالی اوست.
قرارداد ناشر کتاب و مولف چگونه است؟ در این نوع قراردادچندین نوع قرارداد ناشر و مولف برای واگذاری کتاب به انتشارات وجود دارد که رایج ترین آنها عبارتند از :
۱٫ قرارداد چاپ کتاب با هزینه شخصی
این نوع قرارداد به افراد زیر توصیه می شود:
افرادی که جهت تقویت رزومه قصد واگذاری کتاب به انتشارات و چاپ کتاب دارند
اساتید دانشگاهی که قصد واگذاری کتاب به انتشارات و چاپ کتاب خود برای تدریس آن به دانشجویان را دارند
واگذاری کتاب به انتشارات و چاپ کتاب برای هدیه دادن به اطرافیان
واگذاری کتاب به انتشارات و چاپ کتاب در جهت حفظ و ثبت اثر به نام خود و جلوگیری از سوءاستفاده افراد دیگر از کپی اثر
که در همه این موارد چاپ کتاب در تیراژ پایین به مولف پیشنهاد میشود زیرا با هزینه ای محدود و در کمترین زمان میتواند به هدف خود دست یابد.
این قرارداد ناشر و مولف به آن دسته از مولفین که به فروش کتاب خود اطمینان دارند (نویسندگان شناخته شده و یا قرارداد با یک اسپانسر برای فروش کتاب قبل از چاپ آن) و موارد مشابه نیز پیشنهاد میشود. زیرا در این قرارداد ناشر و مولف شما با پرداخت هزینه های چاپ و نشر، که در تیراژ پایین بسیار محدود میباشد از کلیه حقوق مادی و معنوی کتاب برخوردار خواهید بود.
قرارداد چاپ کتاب با هزینه شخصی میتواند بهترین انتخاب برای چاپ کتاب در تیراژ پایین باشد.
۲٫ واگذاری کتاب به انتشارات با عقد قرارداد چاپ کتاب با اسپانسری انتشارات
در این نوع قرارداد، ناشر بر روی کتاب شما سرمایه گذاری می کند و هزینه های چاپ کتاب شما را صفر تا صد متقبل می شود که در این صورت با واگذاری کتاب به انتشارات، کلیه حقوق مادی کتاب به ناشر تعلق خواهد گرفت.
این قرارداد ناشر و مولف زمانی منعقد خواهد شد که ناشر برای سرمایه گذاری روی چاپ کتاب شما متقاعد شود. مطمئنا تا وقتی که ناشر بازار کتاب شما را نشناسد یا نبیند اقدام به سرمایه گذاری روی کتاب شما نمیکند.
این نوع قرارداد برای افرادی که شرایط و قصد فروش کتاب را ندارند و فقط مایل هستند که اثر به نام خودشان ثبت شود میتواند مناسب باشد.
با توجه به اینکه بر اساس قرارداد اسپانسری کتاب، مولف حقی در چاپ و نشر اثر در چاپ اول و چاپ های بعدی نخواهد داشت به این افراد نیز چاپ کتاب با هزینه شخصی در تیراژ پایین را توصیه می کند.
۳٫ واگذاری کتاب به انتشارات با عقد قرارداد چاپ اول کتاب
در این نوع قرارداد ناشر و مولف، فقط حقوق مادی چاپ اول کتاب، با واگذاری کتاب به انتشارات تعلق میگیرد و مولف یا مترجم صاحب حقوق مادی و معنوی چاپ های بعدی کتاب خود میماند.
این قرارداد مناسب افرادی است که به دنبال اسپانسری انتشارات می باشند ولی به هر دلیلی موفق نشدند.
در انتخاب نوع قرارداد با ناشر هوشیار باشید
با توجه به اینکه موسسات مختلف اقدام به تنظیم قراردادهایی با عناوین مختلف نظیر، حق تالیف، مشارکت، واگذاری اثر و سرمایه گذاری مولف و انواع قراردادهای دیگر کرده اند که در هر کدام حق و حقوق مادی و معنوی مولف و ناشر متفاوت می باشد، بهتر هست بعد از انتخاب یک ناشر معتبر، با کسب اطلاعات کافی از ناشر راجع به انواع قراردهایشان، بهترین قرارداد را مطابق با شرایط خودتان انتخاب نمایید.
مطالعه کامل متن قرارداد چاپ کتاب
متن قرارداد خود با ناشر را به صورت کامل مطالعه و بررسی نمایید، زیرا این قرارداد تعیین کننده حقوق مادی و معنوی شما و ناشرتان نسبت به کتاب چاپ شده می باشد. مهمترین موضوع در یک قرارداد بین ناشر و مولف و یا مترجم، حق نشر کتاب می باشد.
انواع قرارداد چاپ کتاب
برای توافق و همکاری بین مولف و ناشر انواع مختلف تعریف شدهای از قراردادها وجود دارند که آنها را در اینجا بیان میکنم:
۱٫ قرارداد پشت جلدی:
در این قرارداد همهی هزینهها بر عهدهی ناشر است و مولف در این خصوص هیچ وظیفهای ندارد و فقط درصدی از قیمت پشت جلد را بعد از فروش میگیرد.
باید ناشر بتواند هزینه چاپ و قیمت پشت جلد را تخمین بزند تا بعد مشخص شود که چه مقدار سهم مولف خواهد بود. این کار از یک ناشر باتجربه و کار کشته بر میآید.
تعیین قیمت پشت جلد براساس تعداد صفحات کار، نوع کاغذ، قطع و رنگی بودن یا نبودن کتاب تعیین میشود. (حسابداری صنعتی)
این درصد برای چاپ اول است و برای چاپهای بعدی تصمیم گرفته میشود.
۲٫ قرارداد خرید اثر
در این قرارداد مؤلف اثر را یک جا و یا به صورت چک میفروشد. در این نوع تمام هزینهها به عهدهی ناشر است و در آمد حاصل از آن هم برای ناشر است. از طرفی در این نوع از چاپ، مؤلف حق چاپ کتاب خود را هم به آن انتشارات واگذار کرده است.
۳٫ قرارداد مشترک ناشر و مؤلف
در این قرارداد ناشر و نویسنده هر دو توافق کرده و هزینه چاپ کتاب را به صورت مشترک پرداخت میکنند و بعد از چاپ و فروش هم سود حاصل شده را به صورت برابر تقسیم میکنند.
۴٫ قرارداد کارگزاری
در این نوع از قرار داد ناشر برای کتاب هیچ هزینهای نمیکند و همهی هزینهها را خود مؤلف پرداخت میکند. اما ناشر به دلیل اینکه امتیاز انتشارات و آرم و خدمات چاپ را در اختیار نویسنده قرار داده است ۱۰ % یا ۱۵ % حق کارگزاری میگیرد. مابقی سود متعلق به نویسنده است.
توزیع کتاب چگونه است؟
یکی از مطالبی که باید در قرارداد ذکر شود نوع توزیع کتاب است. اینکه انتشارات این کار را بر عهده خواهد گرفت یا خود نویسنده نسبت به توزیع کتابش اقدام خواهد کرد در تقسیم سود کار مهم و تعیین کننده است. در صورتی که نویسنده بخواهد سود بیشتری ببرد میتواند خودش توزیع کتابش را بر عهده بگیرد؛ اما باید متوجه این نکته باشد که این کار مستلزم صبر و توان حرفهای است و شاید باعث شود کتابش در محافل مهمی چون نمایشگاهها مغفول بماند.
ناشرها برای تورزیع آثار چاپی خود امکانات و ابزارهایی دارند. مثل:
- شرکتهای پخش
- سایتهای فروش
- نمایشگاههای بزرگ و کوچک
- فروشگاههای مرکزی خود نشر
نکتهای دیگر در این باب باید در قرار داد ذکر شود.
نمونه قرارداد مشارکت چاپ کتاب
این قرارداد بین طرفین
خانم/ آقای / شرکت ………………………… به شماره ملی / ثبت ………….. …… که از این پس اختصاراً در این قرارداد مولف نامیده می شود و
خانم/ آقای / شرکت …………………………. به شماره ملی / ثبت ………………..از طرف دیگر که از این پس ناشر نامیده می شود، با شرایط ذیل منعقد می گردد.
ماده۱- موضوع قرارداد:
موضوع قرارداد چاپ و انتشار کتاب ……………… می باشد که به وسیله مولف تهیه شده و ناشر متقبل چاپ و انتشار آن گردید.
ماده۲- تیراژ:
چاپ اول کتاب موضوع این قرارداد به میزان ……………… نسخه می باشد.
ماده۳- حق التالیف:
ناشر بابت حق التالیف کتاب موضوع قرارداد مبلغی معادل ……………… درصد از بهای پشت جلد کتاب را بر مبنای ……………… نسخه تیراژ پرداخت به مولف به ترتیب زیر پرداخت خواهد کرد.
الف- مبلغ ……………… ریال هنگام تحویل متن کامل کتاب
ب- نیمی از مبالغ باقیمانده، هنگام انتشار کتاب.
پ- بقیه مبلغ دو ماه پس از انتشار کتاب.
تبصره- علاوه بر حق التالیف فوق ناشر تعداد ……………… نسخه از کتاب را تقدیم مولف خواهد نمود و در مقابل تادیه حق التالیف و کتابهای موضوع این تبصره ارائه رسید مولف ضروری است.
ماده۴- چاپهای بعدی کتاب مزبور و انتشار آن نیز منحصرا به وسیله ناشر این قرارداد انجام خواهد شد و بهرحال مولف حق چاپ و انتشار کتاب فوق را شخصا یا بتوسط دیگری ندارد.
ماده۵- مولف متعهد می گردد که در هر تجدید چاپ، مطالب تازه را بر متن اولیه کتاب بیفزاید و هر گونه تغییرات دیگری را نیز که در زمینه موضوع کتاب مربوطه پیش آید در چاپهای بعدی مورد تجدید نظر قرار دهد.
ماده۶- در هر تجدید چاپ از حیث تیراژ و حق التالیف بر مبنای این قرارداد رفتار خواهد شد.
ماده۷- ناشر مکلف است حداکثر تا چهارماه از تاریخ(تحویل کتاب از سوی مولف به ناشر) نسبت به چاپ و انتشار آن اقدام نماید همچنین در هر تجدید چاپ نیز رعایت مفاد این ماده الزامی است.
ماده۸- چنانچه بنا به هر علت، ناشر از چاپ یا تجدید چاپ و انتشار کتبا موضوع قرارداد بر اساس مفاد ماده۷ این قرارداد خودداری یا تعلل نماید، مولف حق دارد جهت فسخ این قرارداد اقدام ورزد.
ماده۹- ناشر نیز محق است در صورتی که مولف از تحویل متن کتاب با تغییرات بعدی در آن به موقع خود امتناع نماید نسبت به فسخ این قرارداد اقدام نماید.
ماده۱۰- چنانچه اختلافی در تفسیر و اجرای هر یک از مواد این قرارداد بروز نماید موضوع اختلاف به خانم/آقای/ موسسه ……………… به عنوان داور مرضی الطرفین ارجاع خواهد شد و رای داور برای طرفین قاطع و لازم الاجرا می باشد.
ماده۱۱- هر گونه قرارداد مغایری در این زمینه که از طرف هر شخص حقیقی یا حقوقی ابراز گردد باطل و از درجه اعتبار ساقط است.
ماده۱۲ ماده دوازده- اقامتگاه و شماره تماس طرفین :
کارفرما :
پیمانکار :
تبصره ۱: طرفین قرارداد ملزم هستند در صورت تغییر آدرس حداکثر ظرف ده روز نشانی جدید خود را کتباً به اطلاع یکدیگر برسانند ، در غیر اینصورت کلیه مراسلات ، آگهی ها و اخطارهای قانونی به آدرس سابق نافذ و معتبر خواهد بود .
این قرارداد در ۱۲ ماده و یک تبصره در تاریخ ………………….. تنظیم و امضا گردیده و لازم الاجرا است.
امضای مولف امضای ناشر